SE KIM KHMER KROM

                                 ទិស ១. ឧត្តរ ទិសខាងជើង ២. ទក្សិណ ទិសខាងត្បូង ៣. បូព៌ ទិសខាងកើត ៤. បស្ចិម ទិសខាងលិច ៥. ឦសាន ទិសខាងជើងឆៀងខាងកើត ៦. ពាយព្យ ទិសខាងជើងឆៀងខាងលិច ៧. អាគ្នេយ៍ ទិសខាងត្បូងឆៀងខាងកើត ៨. និរតី ទិសខាងត្បូងឆៀងខាងលិច ។

បច្ច័យសម្រាប់ចុះប្រកបនឹងកិរិយាកិតកៈនេះក៏ចែកជា ៣ពួក ដូចបច្ច័យនៃនាមកិតកៈដែរ  កិតបច្ច័យ មាន ៣ គឺ អន្ត , តវត្តុ , តាវី  កិច្ចបច្ច័យ មាន ២ គឺ តព្វ , អនីយ ។ កិច្ចបច្ច័យ មាន ៥ គឺ មាន , ត , ត្វា , ត្វាន , ត្វន ។ អន្ត, មាន ២នេះ ប្រាប់បច្ចុប្បន្នកាល ។ តព្វ , អនីយ ២នេះ ប្រាប់អនុត្តកាល ត មួយនេះ ច្រើនតែប្រាប់អតីតកាលជាងបច្ចុប្បន្ន ខាងអនាគតកាលក៏ប្រើបាន តែមានតិចណាស់ ។ តវន្តុ , តាវី , ត្វា , ត្វាន , ត្វន ទាំង៥ នេះ ប្រាប់អតីតកាលដោយច្រើនជាងកាលឯទៀត ។

បច្ច័យដែលសម្រាប់ចុះប្រកបនឹងនាមកិតកៈនោះ ចែកចេញជា ៣ ពួក គឺៈ - កិតបច្ច័យ សម្រាប់ចុះក្នុងកត្តុរូប មាន៩គឺៈ ណ្វុ, ណី, ក្វិ, តុ, រូ, អាវី, ណុក, ( តុក , ឥក ) ។ ខ- កិច្ចបច្ច័យ សម្រាប់ចុះក្នុងកម្មរូប និងភាវរូប មាន ៥ គឺ ណ្វុ , ខ តេយ្យ ( រិច្ច រិរិយ ) ។ គ-  កិតកិច្ចបច្ច័យ សម្រាប់ចុះក្នុងកត្តុរូប កម្មរូប និងភាវរូប មាន១៣ គឺ ណ , អ , ឥ , យុ , តិ , រម្ម , រ , ឥន , តវេ , តុំ , ( រត្ថុ , រិតុ , រាតុ ) ។

                បញ្ញាយ មគ្គំ អលសោ ន វិន្ទតិ មនុស្សខ្ជិលច្រអូសរមែងមិនឃើញផ្លូវដោយបញ្ញាឡើយ ។ 

                      បញ្ហាទូរេនិទាន ១.ពាក្យថា ពោធិសត្វ គឺអ្វីដែរ? ចូរពន្យល់! ច.ពាក្យថា ពោធិសត្វ គឺសត្វដែលបំពេញបារមី ដើម្បីបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ ។ ពោធិសត្វនេះរាប់បានទាំងមនុស្ស និងសត្វតិរច្ឆានដែលយោនកំណើតក្នុងវាលវដ្តសង្សារ តែជាអ្នកមានកសាងបំពេញបារមី១០ មានទានបារមីជាដើមយ៉ាងក្រាសច្រើនជាងជនឯទៀតៗ។ មនុស្ស ឬសត្វដែលមានការកសាងបំពេញបារមីធម៌ ដើម្បីបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធបែបនេះ ហៅថា ពោធិសត្វ ។ ២.ចុះពាក្យថា ពុទ្ធង្កុរ ជាអ្វីដែរ? ពុទ្ធង្កុរ និង ពោធិសត្វដូចគ្នាឬ ផ្សេងគ្នា? ច.ពាក្យថា ពុទ្ធង្កុរគឺជាសត្វដែលជាពន្លកនៃព្រះពុទ្ធ ឬសត្វដែលមានបារមីធម៌ ត្រូវបានត្រាស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធដែរ។ ពុទ្ធង្កុរ និង ពោធិសត្វមានន័យសេចក្ដីដូចគ្នា ត្រាន់តែខុសរូបស័ព្ទប៉ុណ្ណោះ ។ ៣.ចុះពាក្យថា ពុទ្ធភូមិមានន័យសេចក្ដីយ៉ាងណា? មានប៉ុន្មានយ៉ាង? អ្វីខ្លះ?  ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់នៃយើងទ្រង់សាងបារមីក្នុងភូមិណា? មានរយៈពេលប៉ុន្មាន? ច.ពាក្យថា ពុទ្ធភូមិ មានន័យសេចក្ដីថា ទីកន្លែង ឬស្ថានដែលព្រះពោធិសត្វរាល់អង្គសាងបារមី ដើម្បីបានត្រាស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធ ។ ពុទ្ធភូមិនេះមាន ៣ យ៉ាង គឺ ១.បញ្ញាធិក កសាងបារមីដោយយកប្រា...

១. គាថាប្រារព្ធរឿង ពោធិរាជកុមារ (គាថាទី ១២៧)                ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ៦         អត្តានញ្ចេ បិយំ ជញ្ញ រក្ខេយ្យ នំ សុរក្ខិតំ       តិណ្ណមញ្ញតរំ យាមំ បដិជគ្គេយ្យ បណ្ឌិតោ ។ ប្រែថាៈ បើបណ្ឌិតដឹងខ្លួនជាទីស្រលាញ់ គួររក្សាខ្លួននោះឱ្យល្អ គួរស្ងួនគ្រងខ្លួនក្នុងវ័យទាំងបី វ័យណាមួយ។ ២ .គាថាប្រារព្ធរឿង ឧបនន្ទសក្យបុត្ត  (គាថាទី ១២៨)                ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ១២       អត្តានមេវ បឋមំ បដិរូបេ និវេសយេ      អថញ្ញមនុសាសេយ្យ ន កិលិស្សេយ្យ បណ្ឌិតោ ។ ប្រែថាៈ បណ្ឌិតគួរដំកល់ខ្លួនទុក ក្នុងគុណដ៏សមគួរជាមុនសិន ហើយសឹមប្រៀនប្រដៅអ្នកដទៃជាខាងក្រោយ (ធ្វើយ៉ាងនេះ) នឹងមិនលំបាក ។ ៣ .គាថាប្រារព្ធរឿង បធានិកតិស្សត្ថេរ (គាថាទី ១២៩)                ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ១៥     អត្តានញ្ចេ តថា កយិរា យថញ្ញមនុសាសតិ     សុទន្តោ វត ទមេថ អត្តា ហិ កិរ ទុទ្ទមោ ។ ប្រែថាៈ បើបុគ្គលប្រៀបប្រដៅអ្នកដទៃយ៉ាងណា ត្រូវធ្វើខ្...