គាថាថ្នាក់បាលីរង,បាលីរងខេត្តព្រះត្រពាំង,បាលីរង(ថ្នាក់ទី៤),Se Kim Khmer Krom

១.គាថាប្រារព្ធរឿងពោធិរាជកុមារ (គាថាទី ១២៧)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ៦

        អត្តានញ្ចេ បិយំ ជញ្ញ រក្ខេយ្យ នំ សុរក្ខិតំ

      តិណ្ណមញ្ញតរំ យាមំ បដិជគ្គេយ្យ បណ្ឌិតោ ។

ប្រែថាៈ បើបណ្ឌិតដឹងខ្លួនជាទីស្រលាញ់ គួររក្សាខ្លួននោះឱ្យល្អ គួរស្ងួនគ្រងខ្លួនក្នុងវ័យទាំងបី វ័យណាមួយ។

២.គាថាប្រារព្ធរឿងឧបនន្ទសក្យបុត្ត (គាថាទី ១២៨)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ១២

     អត្តានមេវ បឋមំ បដិរូបេ និវេសយេ

     អថញ្ញមនុសាសេយ្យ ន កិលិស្សេយ្យ បណ្ឌិតោ។

ប្រែថាៈ បណ្ឌិតគួរដំកល់ខ្លួនទុក ក្នុងគុណដ៏សមគួរជាមុនសិន ហើយសឹមប្រៀនប្រដៅអ្នកដទៃជាខាងក្រោយ (ធ្វើយ៉ាងនេះ) នឹងមិនលំបាក ។

៣.គាថាប្រារព្ធរឿងបធានិកតិស្សត្ថេរ (គាថាទី ១២៩)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ១៥

    អត្តានញ្ចេ តថា កយិរា យថញ្ញមនុសាសតិ

    សុទន្តោ វត ទមេថ អត្តា ហិ កិរ ទុទ្ទមោ ។

ប្រែថាៈ បើបុគ្គលប្រៀបប្រដៅអ្នកដទៃយ៉ាងណា ត្រូវធ្វើខ្លួនឱ្យបានយ៉ាងនោះដែរ អ្នកដែលទូន្មានខ្លួនល្អហើយ ទើបគួរទូន្មានអ្នកដទៃបាន ព្រោះថាខ្លួនកម្រទូន្មានបានពេកណាស់ ។

៤.គាថាប្រារព្ធរឿងកុមារកស្សបត្ថេរមាតា (គាថាទី ១៣០)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ២៣

  អត្តា ហិ អត្តនោ នាថោ កោ ហិ នាថោ បរោ សិយា

  អត្តនា ហិ សុទន្តេន នាថំ លភតិ ទុល្លភំ ។

ប្រែថាៈ ខ្លួនជាទីពឹងរបស់ខ្លួន អ្នកដទៃណានឹងជាទីពឹងរបស់ខ្លួនកើត ព្រោះបុគ្គលអ្នកមានខ្លួនហ្វឹកហ្វឺនល្អហើយ រមែងបាននៅទីពឹងដែលគេបានដោយកម្រ ។ 

៥.គាថាប្រារព្ធរឿងមហាកាលឧបាសក (គាថាទី ១៣១)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ២៧

    អត្តនា ហិ កតំ បាបំ អត្រជំ អត្តសម្ភវំ

    អភិមទ្ធតិ ទុម្មេធំ វជិរំវម្ហយំ មណី ។

ប្រែថាៈ បាបដែលខ្លួនបានធ្វើទុកហើយ កើតអំពីខ្លួន មានខ្លួនជាដែនកើត តែងញាំញីនូវមនុស្សឥតប្រាជ្ញា ដូចពេជ្រកាលញាំញីនូវកែវមណី ដែលកើតអំពីថ្មដូច្នោះឯង ។

៦.គាថាប្រារព្ធរឿងអត្តទត្ថត្ថេរ (គាថាទី ១៣៦)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ៣៩

    អត្តទត្ថំ បរត្ថេន ពហុនាបិ ន ហាបយេ

    អត្តទត្ថមភិញ្ញាយ សទត្ថប្បសុតោ សិយា ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលមិនគប្បីធ្វើប្រយោជន៍ខ្លួនឱ្យវិនាស ព្រោះប្រយោជន៍អ្នកដទៃសូម្បីច្រើន បើដឹងច្បាស់នូវប្រយោជន៍របស់ខ្លួនហើយ គប្បីខ្វល់ខ្វាយក្នុងប្រយោជន៍របស់ខ្លួននោះ ។

៧.គាថាប្រារព្ធរឿងទហរភិក្ខុ (គាថាទី ១៣៧)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ៤៣

    ហីនំ ធម្មំ ន សេវេយ្យ បមាទេន ន សំវសេ

    មិច្ឆាទិដ្ឋឹ ន សេវេយ្យ ន សិយា លោកវឌ្ឍនោ ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលមិនគួរសេពធម៌ដ៏ថោកទាប មិនគួរនៅដោយសេចក្ដីប្រមាទ មិនគួរសេពសេចក្ដីយល់ខុស មិនគួរជាមនុស្សចង្អៀតលោកទេ ។

៨.គាថាប្រារព្ធរឿងព្រះសម្មជ្ជនត្ថេរ (គាថាទី ១៤១)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ៥៣

    យោ ច បុព្វេ បមជ្ជិត្វា បច្ឆា សោ នប្បមជ្ជតិ

    សោមំ លោកំ បភាសេតិ អព្ភា មុត្តោវ ចន្ទិមា ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលណាមួយកាលពីមុនប្រមាទហើយ លុះកាលជាខាងក្រោយគេមិនប្រមាទវិញ បុគ្គលនោះឈ្មោះថាញុំាងខន្ធាទិលោកនេះឱ្យភ្លឺងស្វាង ដូចព្រះចន្ទផុតចាកពពក ។

៩.គាថាប្រារព្ធរឿងនាងចិញ្ចាមាណវិកា (គាថាទី ១៤៥)

        ៚      ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ៧៥

    ឯកធម្មំ អតីតស្ស មុសាវាទិស្ស ជន្តុនោ

    វីតិណ្ណបរលោកស្ស នត្ថិ បាបំ អការិយំ ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលប្រព្រឹត្តកន្លង (ពាក្យសច្ចៈ) ដែលជាធម៌ឯក និយាយតែពាក្យកុហស បរលោកក៏លះចោលស្រឡះហើយ ឈ្មោះថា មិនធ្វើអំពើបាបមិនមានឡើយ។ 

១០.គាថាប្រារព្ធរឿងកោសលបរាជ័យ (គាថាទី១៥៨)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ១៨២

    ជយំ វេរំ បសវតិ ទុក្ខំ សេតិ បរាជិតោ

    ឧបសន្តោ សុខំ សេតិ ហិត្វា ជយបរាជយំ ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលអ្នកឈ្នះតែងរងពៀរ បុគ្គលអ្នកចាញ់តែដេកជាទុក្ខ ចំណែកបុគ្គលអ្នកស្ងប់រម្ងាប់លះបង់ការឈ្នះនិងការចាញ់ចេញហើយ តែងដេកជាសុខ ។

១១.គាថាប្រារព្ធរឿងព្រះបាទបសេនទិកោសល (គាថាទី១៦១)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ១៩៣

    អារោគ្យបរមា លាភា សន្តុដ្ឋិបរមំ ធនំៈ

    វិស្សាសបរមា ញាតី និព្វានំ បរមំ សុខំ ។

ប្រែថាៈ លាភមានការមិនមានរោគយ៉ាងក្រៃលែង ទ្រព្យមានសេចក្ដីសន្ដោសយ៉ាងក្រៃលែង ញាតិមានសេចក្ដីសិទ្នស្នាលយ៉ាងក្រៃលែង ព្រះនិព្វានជាសុខយ៉ាងក្រៃលែង ។

១២.គាថាប្រារព្ធរឿងអញ្ញតរភិក្ខុ (គាថាទី១៧៤)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ២៤១

    យោ វេ ឧប្បតិតំ កោធំ រថំ ភន្តំវ ធារយេ

    តមហំ សារថឹ ព្រូមិ រស្មិគ្គាហោ ឥតរោ ជនោ ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលណាឃាត់សេចក្ដីក្រោធ ដែលកើតឡើងហើយ ដូចសារថីទប់រថ ដែលកំពុងលឿនបាន តថាគតហៅបុគ្គលនោះថាជាសារថី ជនក្រៅពីនោះ គ្រាន់តែជាអ្នកកាន់ខ្សែបរ (មិនមានជាសារថីឡើយ) ។

១៣.គាថាប្រារព្ធរឿងឧត្តរាឧបាសិកា (គាថាទី១៧៥)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ២៥៧

    អក្កោធេន ជិនេ កោធំ អសាធុំ សាធុនា ជិនេ

    ជិនេ កទរិយំ ទានេន សច្ចេនាលិកវាទិនំ ។

ប្រែថាៈ ឈ្នះអ្នកក្រោធដោយការមិនក្រោធសោះ ឈ្នះអសប្បុរសដោយសេចក្ដីសប្បុរស ឈ្នះអ្នកកំណាញ់ដោយការឱ្យទ្រព្យរបស់ ឈ្នះបុគ្គលឡេះឡោះ ដោយពោលពាក្យសត្យ ។

១៤.គាថាប្រារព្ធរឿងបញ្ហាព្រះមហាមោគ្គល្លាន

 (គាថាទី១៧៦)

               ធម្មបទ ភាគទី៦ ទំព័រ ២៦១

  សច្ចំ ភណេ ន កុជ្ឈេយ្យ ទជ្ជា អប្បំបិ យាចិតោ

  ឯតេហិ តីហិ ឋានេហិ គច្ឆេ ទេវាន សន្តិកេ ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលគួរពោលពាក្យពិត១ មិនគួរក្រោធ១ កាលគេសូមវត្ថុសូម្បីមានតិច ក៏គួរឱ្យ (តាមតិច)១ បុគ្គលគប្បីទៅក្នុងសំណាក់ ទេវតាទាំងឡាយបាន ដោយហេតុទាំងបីនេះឯង ។

១៥.គាថាប្រារព្ធរឿងលោឡុទាយិត្ថេរ (គាថាទី១៨៤)

               ធម្មបទ ភាគទី៧ ទំព័រ ២១

    អស្សជ្ឈាយមលា មន្តា  អនុដ្ឋានមលា ឃរា

    មលំ វណ្ណស្ស កោសជ្ជំ បមាទោ រក្ខតោ មលំ ។

ប្រែថាៈ មន្តទាំងឡាយមានការមិនស្វាធ្យាយន៍ជាមន្ទិល ផ្ទះទាំងឡាយមានការមិនថែទាំជាមន្ទិល សេចក្ដីខ្ជិលជាមន្ទិលរបស់ពណ៌សម្បុរ សេចក្ដីប្រមាទជាមន្ទិលរបស់អ្នករក្សា ។

១៦.គាថាប្រារព្ធរឿងឆព្វគ្គិយភិក្ខុ (គាថាទី១៩៤)

               ធម្មបទ ភាគទី៧ ទំព័រ ៦៦

  ន តេន  បណ្ឌិតោ ហោតិ យាវតា ពហុ ភាសតិ

  ខេមី អវេរី អភយោ បណ្ឌិតោតិ បវុច្ចតិ ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលនិយាយច្រើន ដោយហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណា ឈ្មោះថាបណ្ឌិត ដោយហេតុប្រមាណប៉ុណ្ណោះ ក៏មិនទាន់បានទេ លុះត្រាតែបុគ្គលមាន សេចក្ដីក្សេម មិនមានពៀរ មិនមានភ័យ ទើបហៅថាបណ្ឌិតបាន ។

១៧.គាថាប្រារព្ធរឿងកុក្កុដណ្ឌខាទីកា (គាថាទី ១២៧)

               ធម្មបទ ភាគទី៧ ទំព័រ ១៤៨

    បរទុក្ខូបធានេន យោ អត្តនោ សុខមិច្ឆតិ

    វេរសំសគ្គសំសដ្ឋោ វេរា សោ ន បរិមុញ្ចតិ ។

 ប្រែថាៈ ជនអ្នកប្រាថ្នាសេចក្ដីសុខ ដើម្បីខ្លួន ដោយបង្កទុក្ខឱ្យអ្នកដទៃ ជននោះឈ្មោះថាច្របូកច្របល់ហើយ ដោយការជាប់ជំពាក់គឺពៀរ រមែងមិនរួចចាកពៀរទេ ។

១៨.គាថាប្រារព្ធរឿងចិត្តគហបតី (គាថាទី២២០)

               ធម្មបទ ភាគទី៧ ទំព័រ ១៦៨

  សទ្ធោ សីលេន  សម្បន្នោ យសោភោគសមប្បិតោ

  យំ យំ បទេសំ ភជតិ តត្ថ តត្ថេវ បូជិតោ ។

ប្រែថាៈ បុគ្គលអ្នកមានសទ្ធា បរិបូរណ៍ដោយសីល ស្កប់ស្កល់ដោយយស និងភោគសម្បត្តិ គប់រកប្រទេសណាៗ គេតែងបូជាក្នុងប្រទេនោះៗ ។

១៩.គាថាប្រារព្ធរឿងដំរីបាវេរកៈ (គាថាទី២៣៧)

               ធម្មបទ ភាគទី៧ ទំព័រ ២៣៤

    អប្បមាទរតោ ហោថ សចិត្តមនុរក្ខថ

    ទុគ្គា ឧទ្ធរថត្តានំ បង្កេ សន្នោវ កុញ្ជរោ ។

ប្រែថាៈ ចូរត្រេកអរក្នុងសេចក្ដីមិនប្រមាទ ចូរក្សាចិត្តរបស់ខ្លួន ចូររើខ្លួនចេញចាកភក់ គឺកិលេសដែលឆ្លងបានដោយកម្រ ដូចដំរីជាប់ភក់ រើខ្លួនចាកភក់ ។

២០.គាថាប្រារព្ធរឿងនាងកិសាគោត្តមី (គាថាទី២៧៥)

               ធម្មបទ ភាគទី៨ ទំព័រ ១៧១

    បំសុកូលធរំ ជន្តុំ កិសន្ធមនិសន្ថតំ

    ឯកំ វនស្មឹ ឈាយន្តំ តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ ។

ប្រែថាៈ តថាគតហៅបុគ្គលអ្នកទ្រទ្រង់សំពត់បំសុកូល មានកាយស្គម មានខ្លួនរវាមដោយសរសៃ ចម្រើនឈានតែឯងក្នុងព្រៃនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍ ។

២១.គាថាប្រារព្ធរឿងនាងខេមា (គាថាទី២៨៣)

               ធម្មបទ ភាគទី៨ ទំព័រ ១៨៥

    គម្ភីរបញ្ញំ មេធាវឹ មគ្គាមគ្គស្ស កោវិទំ

    ឧត្តមត្ថំ អនុប្បត្តំ តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ ។

ប្រែថាៈ តថាគតហៅបុគ្គលដែលមានបញ្ញាជ្រៅជ្រះ ជាអ្នកប្រាជ្ញឈ្លាសវៃក្នុងផ្លូវ និងមិនមានផ្លូវ បានសម្រេចប្រយោជន៍ ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់នោះ ថាជាព្រាហ្មណណ៍ ។

ធម្មទានដោយៈ ភិក្ខុ គុណវុឌ្ឍីយោ គឹម សុវណ្ណធា