ខ្នាតរង្វាស់រង្វាល់បុរាណខ្មែរ,របៀបរាប់តាមខ្មែរសម័យដើម

ខ្នាតរង្វាស់រង្វាល់បុរាណខ្មែរ

១-ទម្ងន់-ចំណុះ

ក.សម្ភារៈផ្សេង (ស្រូវ អង្ករ....)

-១ហាប = ១០០នាឡិ = ២ចុង =៦០គីឡូក្រាម

-១ចុង = កន្លះហាប = ៣០គីឡូក្រាម 

-១ដឹក = ២០ថាំង(ស្រូវ)

-១ថាំង = ២តៅ(ស្រូវ)

-១តៅ = ១៥គីឡូ(អង្ករ)

-១គីឡូ = ៤កំប៉ុង(កំប៉ុងទឹកដោះគោ)

-១នាឡិ(នាលិ) = ១៦តម្លឹង = ៦០០ក្រាម = ៦ខាំ

ខ.មាស

-១តម្លឹង = ១០ជី = ១០០ហ៊ុន = ១០០០លី

-១ជី = ១០ហ៊ុន = ១០០លី

-១ហ៊ុន = ១០លី

-១លី(១០លី =  ១ហ៊ុន, ១០០លី = ១ជី)

គ.តម្លៃប្រាក់បុរាណ

-១កហាបនៈ = ៤បាទ

-១បាទ = ៤ស្លឹង = ៦០សេន

-១ស្លឹង = ២០សេន

-១ណែន = ១០តម្លឹង ឬ ១០តម្លឹង ២ជី = ១៥ ឬ ១៦រៀល 

-១បាច់កាស = ១០ត្រណោត

-១ត្រណោត = ១០ទៀន

-១ទៀន = ៦០កាសដី = ២សេនស្ពាន់

-១រៀល = ១០កាក់ = ១០០សេន

-១សេន = ១  ៣,៥ ក្រ.

ឯកតាចំណុះផ្សេងទៀត

-មួយកន្តាំង - មួយតក់

-មួយកម្បង់ - មួយទូកដៃ

-មួយក្ដាប់ - មួយចឹក

-មួយកំប៉ុង - មួយកំប៉ុង

-មួយឪទឹន - មួយពាង

-មួយបំពង់ - មួយតយ

-មួយថ្នក់ - មួយការ៉ុង

-មួយបាវ - មួយល្បុង

២.ចំនួន

-១ស្នើ = ២សន្លឹក(ម្លូ)

-១ត្របក = ១០ស្នើ = ២០សន្លឹក(ម្លូ)

-១ដំប = ៤ឯកតា

-១ផ្លូន = ១០ដំប = ៤០ឯកតា

-១ស្លឹក = ១០ផ្លូន = ៤០០ឯកតា

-១ឡូ = ១២ឯកតា

-១គូ = ២ឯកតា

-១នឹម =២ក្បាល (សត្វពាហនៈ)

ឯកតាចំណុះផ្សេងទៀត

-ដៃ - សន្លឹក

-ធាង (ធាងចែក ធាងដូង) - ដើម

-គ្រាប់ - កំពឹស (ក្រូច ខ្ទឹម)

-ក្លែប (ខ្នុរ ក្រូច) - កួរ (អំពិល)

-ចង្កោម (មៀន) - ស្មែង (ស្លា)

-ធ្លាយ (ដូង ត្នោត) - ស្និត (ចេក)

-ស្ទង (ចេក) - គំនរ

-ដុំ - ចង្វាយ (ខ្សែ)

-ចន្ទាស (វល្លិ៍) - ក្រពើ (ស្មើនឹង១០ចន្ទាស)

-ក្រមាល់ (បន្ទោះឫស្សី,ផ្ដៅ ចំនួន៣០ដើម)

-ក្បាល - ហុង(អំបោះ)

-ជុង - ស្រាក់

-ផែន (ស្ក) - ប៉ៅ(ប៉ាវ)

-ក្រាស - ត្រណោត (ត្រី)

-ខ្សុក - ចង្កាក់

-តម្បុត (ត្រីអាំង) - ហោ (បារី)

-កម្រង - ចំណិត

-បន្ទះ - កន្នោង

-សាង (អពៅ) - កណ្ដប (ស្បូវ)

-ជន្លង់ (ម្លូ) - កាឡី (សំពត់២០ផ្ទាំង)

-កី (សំពត់) - ផាប់ (សំពត់)

-ស្បោរ - នាក់ (មនុស្ស)

-ត្បូង (សាច់កំណាត់ប្រវែង១០ហត្ថ ឬ៤,១០ម៉ែត្រ)

-ច្បាប់ (ក្បួន សាស្រ្ត) - ខ្សែ

-ជួរ - រង (ដី)

-កណ្ដាប់ (ស្រូវ សំណាប) -ផ្លិត (ឃ្លុំ)

៣.ប្រវែង-ទំហំ

-១យោជន៍ = ៤០០សិន = ៨០០ព្យាម = ៣២០០០ហត្ថ = ១៦គីឡូម៉ែត្រ 

-១គាវុធ =១០០សិន

-១សិន = ២០ព្យាម = ៨០ហត្ថ = ៤០ម៉ែត្រ

-១ព្យាម = ៤ហត្ថ = ២ម៉ែត្រ

-១ហត្ថ = កន្លះលូក ឬ២ចំអាម (ពីកេងដៃដល់ចុងម្រាមកណ្ដាល)

-១ហត្ថក្រពុំ = ១គក់

-១គក់ = ពីកេងដៃទៅចុងកណ្ដាលដៃ

-១ធ្នាប់ =១ទទឹងម្រាមដៃ

-១ទះ = ១ទទឹងម្រាមដៃទាំងបួន

-១ចំអាម = ១តឹងចុងម្រាមដៃទៅដល់ម្រាមចង្អុលខ្មោច

-១ទោម = ១តឹងមេដៃទៅចុងចង្អុលដៃ

-១លូក = ប្រវែងពីដើមដៃដល់ចុងម្រាមកណ្ដាល

-១ទទូង = ប្រវែងពីបាតជើងទៅដល់ចុងម្រាមដៃ ដែលលើកត្រង់ទៅលើពេលដែលយើងឈរត្រង់ខ្លួន។  (ប្រើក្នុងជម្រៅទឹក)។

-១អារ  = ១០០ម៉ែត្រក្រឡា

-១ហិចតា =១០០អារ = ១០០០០ ម៉ែត្រក្រឡា

-១កុង = ៣០ម.គុណ ៣០ម. ឬ ៣០០ ម៉ែត្រក្រឡា ។

ខ្នាតប្រវែង-ទំហំ ផ្សេងទៀត

-មួយថ្នាំងដៃ

-មួយចង្អុលដៃ

-មួយចំអាម

-មួយពាក់កង

-មួយលូក

-មួយជំហាន

-មួយល្បើកសេះ

-មួយចាប់

-មួយឱប

-មួយរ៉ៃ (ប្រហែល៤០ម. បួនឬជ្រុង=៤ងារ) ។