សមស័ក្តិមន្ត្រីសង្ឃជាន់ខ្ពស់,ទស្សនៈព្រះពុទ្ធសាសនា

សមស័ក្តិមន្ត្រីសង្ឃជាន់ខ្ពស់

-ស័ក្តិសម្រាប់សមណៈគឺ ឋានន្តរៈ ស័ក្ដិសម្រាប់បព្វជិតក្នុងប្រទេសនីមួយៗ តាមប្រពៃណីក្នុងកម្ពុជារដ្ឋ មានសមណស័ក្តិ ពីស្ដេចសង្ឃ ពីសង្ឃនាយក ពីរាជាគណៈទីឋានានុក្រម ពីមហា ចែកជាបួនសម្រាប់ ឯក.ទោ.ត្រី.ចត្វា ភាពប្រៀនដោយឋានន្តរៈ ស័ក្តិមន្ត្រីខាងអាណាចក្របុរាណសម័យក្នុងដំណែងមាន ៣២ គឺ 

សមណស័ក្តិទីរាជាគណៈសម្រាប់ថ្នាក់ឯកមាន ៥ គឺ

១-ព្រះសមុហសុគន្ធា (ទីអគ្គមហាសេនា) ប៉ុន្តែជួនកាលព្រះរាជាទ្រង់តែងតាំងជាស្ដេច ទីសម្ដេចសង្ឃរាជឬដូចជាឧបរាជ ។  បន្ទាប់ពីស្ដេចសង្ឃរាជមក ហៅថាសម្ដេចព្រះសុគន្ធាធិបតី ។

២-មង្គលទេពាចារ្យ (ទី ឧបយោរាជ)

៣-ព្រះពោធិវង្ស (ទីវាំងវរវាំងជ័យ)

៤-ព្រះធម្មាលិខិត (ទីក្រឡាហោង)

៥-ព្រះវន័រត្ថ (ទី ចក្រី )

ទីឧសភាមន្ត្រី រឿងហ្លួង មានពីរគឺ

១-ព្រះមហាព្រហ្មមុនី (ទីមហាមន្ត្រី)

២-ព្រះមហាវិមលធម្ម (ទីមហាទេព)

ទីឃ្លាំងមានបួនគឺ

១-ព្រះពុទ្ធឃោសាចារ្យ

២-ព្រះធម្មខោសាចារ្យ

៣-ព្រះឃោសាចារ្យ

៤-ព្រះធម្មឧត្តម

រាជាគណៈសម្រាប់ថ្នាក់ឯកទាំងនេះត្រូវប្រើផ្លិតសមណស័ក្តិ ពណ៌ ក្រហម ។

(រាជាគណសម្រាប់ថ្នាក់ទោមាន ៧ គឺ)

១-ព្រះសិរីសម្មតិវង្ស (ទីស្ដេចចៅពញា)

២-ព្រះពុទ្ធវង្ស (ទីវង្សាអគ្គរាជ)

៣-ព្រះសក្យវង្ស (ទីស្រីធម្មាធិរាជ)

៤-ព្រះធម្មិកវិវង្ស (ទីវិបុលរាជ)

៥-អរិយវង្ស (ទីរាជតេជ)

ទី ឧភាសមន្ត្រីមាន២គឺ

១-ព្រះអរិយវង្សកស្សប (ទី អធិរាជវង្សា)

២-ព្រះឧបលីវង្ស (ទី អធិរាជវង្សា)

ទាំង ៧ រូបនេះ ប្រើផ្លិត សមណស័ក្តិពណ៌បាយតង ។

រាជាគណៈសម្រាប់ថ្នាក់ត្រីមាន ៧ គឺ

១-ព្រះញាណរង្សី (ជេដ្ឋាមន្ត្រី)

២-ព្រះញាណរិរិយ (ទីឯករាជ្យ)

៣-ព្រះធម្មាប្បញ្ញាញណ (ទី ទេសរាជ)

៤-ព្រះសិរីវិសទញាណ (ទី ស្រីទិព្វវង្ស)

៥-ព្រះញាណគោសល (ទី នវិន្ទនាយក)

ទី ឧភាសមន្ត្រីមាន២ គឺ

១-ព្រះទេពមុនី (ទី វិសេសមន្ត្រី)

២-ព្រះទេពសត្ថា (ទី មន្ត្រីនាយក)

ទាំង ៧ រូបនេះត្រូវប្រើផ្លិត សមណស័ក្តិ ពណ៌ស្វាយ ។

រាជាគណៈសម្រាប់ថ្នាក់ចត្វាមាន ៧ គឹ

១-ព្រះធម្មវិប្បស្សនា (ទី អធិបតិសេនា)

២-ព្រះធម្មវិរិយ (ទី វង្សានុរ័ក្ស)

៣-ព្រះធម្មវិសុទ្ធី (ទី វង្សាភិមន្ដ)

៤-ព្រះសមាធិធម្ម (ទី បវររាជ)

៥-ព្រះធម្មនិរោធរង្សី (ទី វង្សាអធិបេស)

ទី ឧភាសមន្ត្រីមាន ២ គឺ

១-ព្រះញាណសំវរ (ទី មហាធិរាជ)

២-ព្រះវីរិយសំវរ (ទី ទេពនាយក)

ទាំង ៧ រូបនេះ ត្រូវប្រើផ្លិត សមណស័ក្តិ ពណ៌ខៀវ ។ 

ទាំងបព្វជិតជាឋានានុក្រមបាឡាត ទី វិន័យធរ ធម្មធរ ព្រះគ្រូធម្មកថិក សមូហ របស់រាជាគណទាំង ៤ បែប ត្រូវប្រើផ្លិតសមណស័ក្តិ ពណ៌មានតាមលំដាប់ទាំងនោះដែរ ឯរាជាគណៈ និង ឋានានុក្រម ក្រៅនេះហៅថា ឋានន្តរវិសេស ឬឋានន្តរពិសេស បើតាំងក្នុងសម្រាប់លេខ (ឯក ឬទោ.  ត្រី ឬចត្វា....) ត្រូវប្រើផ្លិតសមណស័ក្តិ ពណ៌តាមសម្រាប់នោះ ។

សមណៈទាំង ៤ ថ្នាក់ខាងលើនេះ ជារបៀបក្នុងសម័យមុន ។  លុះមកដល់គ្រឹស្តសករាជ ១៩៤៣ មានការកែប្រែបន្ថែមបន្ថយខ្លះ ហើយមកដល់ គ្រឹស្តសករាជ ១៩៤៨ បានរៀបចំកែប្រែម្ដងទៀត ។ ព្រះរាជក្រមលេខ ១២ ន.ស ចុះថ្ងៃទី ៩/០២/៤៣/៤៨ ន.ស. ចុះថ្ងៃទី ១៨/៩/៤៣ និង លេខ ១ រ.ព. ចុះថ្ងៃទី ២៦/៤/៤៨.

មានរបៀបដូចតទៅនេះ ព្រះសង្ឃនាយកគណៈមហានិកាយមានឋានន្តរ ព្រះមហាសុមេធាធិបតិ ព្រះសង្ឃនាយក គណៈធម្មយុត្តិនិកាយ មានឋានន្តរ ព្រះសុមេធាធិបតិ ឋានន្តរសក្ដិ ទាំងពីរនេះជាសមណស័ក្តិ ខ្ពស់វិសេសបំផុតសម្រាប់ព្រះសង្ឃនាយកទាំងពីរគណៈហើយជួនកាលឡើងជាស្ដេចសង្ឃរាជ ក៏មាន ឯសមណស័ក្តិទីរាជាគណៈ ក្នុងដំណែងថ្នាក់ឯកមាន ៣ គឺ 

១-ព្រះធម្មលិខិត

២-ព្រះពោធិវង្ស

៣-ព្រះវនរ័ត្ន

ទាំង ៣ អង្គនេះជួនកាលឡើងជាស្ដេចសង្ឃ

ថ្នាក់ទោមាន ៦ គឺ

១-ព្រះមហាវិមលធម្ម

២-ព្រះពុទ្ធឃោសាចារ្យ

៣-ព្រះធម្មឃោសាចារ្យ

៤-ព្រះឃោសាធម្ម

៥-ព្រះសាសនមុនី

៦-ព្រះមុនីកោសល្យ

ថ្នាក់ត្រី មាន ៦ គឺ

១-ព្រះសិរីសម្មតិវង្ស

២-ព្រះពុទ្ធវង្ស

៣-ព្រះសាក្យវង្ស

៤-ព្រះឧបាលីវង្ស

៥-ព្រះញាណវង្ស

៦-ព្រះសុមេធវង្ស

ថ្នាក់ចត្វា មាន ២០ គឺ

១-ព្រះធម្មវិបស្សនា

២-ព្រះសមាធិធម្ម

៣-ព្រះញាណកោសល្យ

៤-ព្រះសិរីលង្កាមុនី

៥-ព្រះសិរីវង្សសុទ្ធី

៦-ព្រះធម្មវង្ស

៧-ព្រះញាណសំវរ

៨-ព្រះវិនយសំវរ

៩-ព្រះឥន្ទមុនី

១០-ព្រះទេពមុនី

១១-ព្រះវិន័យមុនី

១២-ព្រះទេពសត្ថា

១៣-ព្រះសីលសំរៈ

១៤-ព្រះគម្ពីរត្ថេរ

១៥-ព្រះអរិយមគ្គញាណ

១៦-ព្រះវិភទ្ទញាណ

១៧-ព្រះបវរសត្ថា

១៨-ព្រះញាណវិសុទ្ធិវង្ស

១៩-ព្រះញាណធម្មវិសុទ្ធិវង្ស

២០-ព្រះបិដកធម្ម ។

ព្រះសមណស័ក្តិទីរាជាគណៈតំណែងខាងធម្មយុត្តិកនិកាយ

ថ្នាក់ឯកមាន ២ គឺ

១-ព្រះមង្គលាទេព្វាចារ្យ

២-ព្រះពុទ្ធាចារ្យ

ថ្នាក់ទោមាន ៣ គឺ

១-ព្រះមហាព្រហ្មមុនី

២-ព្រះធម្មឧត្តម

៣-ព្រះអរិយកស្សបៈ

ថ្នាក់ត្រីមាន ៤ គឺ

១-ព្រះអរិយវង្ស

២-ព្រះធម្មករិវង្ស

៣-ព្រះញាណវង្ស

៤-ព្រះមហាវិរវង្ស

ថ្នាក់ចត្វាមាន ១២ គឺ

១-ព្រះបទុមវង្ស

២-ព្រះធម្មមុនី

៣-ព្រះវជិរមេធា

៤-ព្រះអរិយមុនី

៥-ព្រះទេពមុនី

៦-ព្រះធម្មត្ថេរ

៧-ព្រះអមរាធិរក្ខិត្ថេរ

៨-ព្រះមហារាជធម្ម

៩-ព្រះរតនមុនី

១០-ព្រះធម្មត្រៃលោកាចារ្យ

១១-ព្រះធម្មរោត្តម

១២-ព្រះញាណវិរិយៈ ។

រួមសមណស័ក្តិ និង រាជាគណៈក្នុងដំណែងទាំងបួនថ្នាក់គឺៈខាងគណៈមហានិកាយមាន ៣៥ អង្គ ខាងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយមាន ២១ អង្គ រួមត្រូវជា ៥៦ អង្គ ព្រះសង្ឃនាយក ឬ សម្ដេចសង្ឃរាជទាំងពីរអង្គ និងព្រះរាជាគណៈក្នុងតំណែង ៥៦ អង្គនេះសុទ្ធតែ ព្រះមហាក្សត្រប្រោសព្រះរាជទានតែងតាំងដោយរាជក្រិត្យ ។